Bezpieczne korzystanie z internetu - przewodnik dla seniorów

Internet oferuje wiele możliwości, ale może być również źródłem zagrożeń. Ten przewodnik pomoże seniorom bezpiecznie korzystać z sieci i unikać najczęstszych pułapek.

Podstawowe zasady bezpieczeństwa

Przestrzeganie kilku prostych zasad może znacząco zwiększyć Twoje bezpieczeństwo w internecie:

• Nigdy nie podawaj haseł przez telefon lub email
• Sprawdzaj adresy stron internetowych przed wpisaniem danych
• Korzystaj z silnych, unikalnych haseł
• Regularnie aktualizuj oprogramowanie
• Zachowuj ostrożność przy klikaniu w linki

Jak rozpoznać oszustwa internetowe

Phishing - fałszywe strony i emaile

Oszuści często podszywają się pod banki, urzędy lub znane firmy. Poznasz ich po:

• Błędach językowych i gramatycznych
• Podejrzanych adresach email (np. [email protected])
• Prośbach o pilne działanie
• Groźbach zablokowania konta
• Linkach prowadzących do podejrzanych stron

Oszustwa na "wnuczka" w internecie

Nowa forma znanego oszustwa przeniosła się do sieci. Oszuści:

• Kontaktują się przez media społecznościowe
• Podszywają się pod znajomych lub rodzinę
• Proszą o pilną pomoc finansową
• Często twierdzą, że są w trudnej sytuacji za granicą

Bezpieczne hasła

Jak stworzyć silne hasło?

Dobre hasło powinno:

• Mieć co najmniej 12 znaków
• Zawierać duże i małe litery
• Zawierać cyfry i znaki specjalne
• Nie być związane z Twoimi danymi osobowymi
• Być unikalne dla każdej strony

Metoda frazowa

Łatwym sposobem na zapamiętanie hasła jest użycie frazy:

1. Wybierz ulubione zdanie: "Lubię spacerować po parku w niedzielę"
2. Weź pierwsze litery: "LspwN"
3. Dodaj cyfry i znaki: "LspwN2024!"
4. Możesz dodać skrót strony: "LspwN2024!fb" (dla Facebooka)

Bezpieczne zakupy online

Co sprawdzić przed zakupem?

• Czy strona ma certyfikat SSL (kłódka w przeglądarce)
• Czy ma regulamin i politykę prywatności
• Czy podaje dane kontaktowe (adres, telefon)
• Czy ma pozytywne opinie innych klientów
• Czy oferuje bezpieczne metody płatności

Bezpieczne płatności

Najbezpieczniejsze metody płatności online to:

• Płatności przez PayU, Przelewy24
• BLIK
• Przelew tradycyjny
• Płatność przy odbiorze

Unikaj: przelewów na konta prywatne, płatności z góry za towary z "zagranicy".

Media społecznościowe

Ustawienia prywatności

Na Facebooku, Instagramie i innych portalach:

• Sprawdź, kto może widzieć Twoje posty
• Ogranicz dostęp do listy znajomych
• Nie publikuj informacji o wyjazdach w czasie rzeczywistym
• Uważnie dobieraj zdjęcia profilowe

Dodawanie znajomych

Akceptuj zaproszenia tylko od:

• Osób, które rzeczywiście znasz
• Kont z prawdziwymi zdjęciami i informacjami
• Profili potwierdzonych przez wspólnych znajomych

Co robić w przypadku problemów?

Jeśli padłeś ofiarą oszustwa:

1. Natychmiast zmień hasła do wszystkich kont
2. Skontaktuj się z bankiem, jeśli podałeś dane karty
3. Zgłoś sprawę na policję
4. Powiadom administratorów stron/platform
5. Ostrzeż znajomych i rodzinę

Gdzie szukać pomocy?

• Policja - 997 lub 112
• Infolinia bankowa
• Centrum pomocy platform (Facebook, Google)
• Firma świadcząca wsparcie techniczne

Przydatne narzędzia

Menedżery haseł

Programy do zarządzania hasłami (np. wbudowane w przeglądarki) mogą:

• Generować silne hasła
• Zapamiętywać je za Ciebie
• Automatycznie wypełniać formularze
• Ostrzegać przed podejrzanymi stronami

Weryfikacja adresów email

Jeśli otrzymasz podejrzany email:

• Sprawdź adres nadawcy
• Nie klikaj w linki - wejdź na stronę bezpośrednio
• Zadzwoń do instytucji, aby potwierdzić
• W razie wątpliwości - skasuj email